Theo một bài báo mới trên tạp chí Evolutionary Systematics, rắn lục lông mi trước đây được cho là một loài duy nhất, nhưng nghiên cứu về loài rắn này đã được bắt đầu sau khi một nhà khoa học bị rắn cắn vào năm 2013.
Năm loài mới được đặt tên là Rahim’s Eyelash-Pitviper (Bothriechis rahimi), Hussain’s Eyelash-Pitviper (B. hussaini), Shah’s Eyelash-Pitviper (B. rasikusumorum), Klebba’s Eyelash-Pitviper (B. klebbai) và Khwarg’s Eyelash-Pitviper (B. khwargi), nhằm vinh danh một số người ủng hộ việc bảo tồn và bảo vệ đa dạng sinh học. Ba trong số 5 loài này là loài đặc hữu của rừng mây mù và các đồn điền cà phê ở phía đông Cordillera của Colombia, trong khi loài Hussain’s Eyelash-Pitviper được tìm thấy ở phía tây nam Ecuador và tây bắc Peru, loài Rahim’s Eyelash-Pitviper được tìm thấy trong rừng nhiệt đới Chocó ở biên giới Colombia – Ecuador.
Những loài mới này đều là rắn lục lông mi, được đặt tên theo gờ vảy đặc trưng phía trên mắt của chúng. Những đặc điểm này tuy có vẻ đáng sợ nhưng chức năng của chúng vẫn còn là một bí ẩn đối với các nhà nghiên cứu.
Theo nhóm nghiên cứu, những con rắn này có nọc độc nhưng không nguy hiểm bằng các loài rắn lông mi khác. Đồng tác giả bài báo Lucas Bustamante, nhà sinh vật học và phóng viên ảnh bảo tồn động vật hoang dã đến từ Ecuador, là nhà nghiên cứu bị loài Rahim’s Eyelash-Pitviper cắn trong một chuyến thám hiểm.
Bustamante cho biết: “Nọc độc của một số loài rắn mới ít gây chết người và không làm xuất huyết nhiều hơn so với nọc độc của loài rắn lông mi Trung Mỹ điển hình. Tôi bị đau cục bộ, chóng mặt và sưng tấy, nhưng đã bình phục khi nhận được 3 liều thuốc chống nọc độc trong vòng chưa đầy 2 giờ sau khi bị rắn cắn. Vết thương cũng không để lại sẹo”.
Rắn lục lông mi có một đặc điểm độc đáo khác là có nhiều màu sắc, nghĩa là các thành viên của cùng một loài có màu sắc rất khác nhau – được gọi là hình thái. Cùng một khu vực có thể là nơi sinh sống của một số hình thái khác nhau từ cùng một loài, chẳng hạn như hình thái màu ngọc lam, hình thái rêu, hình thái vàng, hình thái tím… Sự biến đổi về màu sắc này có thể là tiến hóa để cho phép rắn lục lông mi ẩn náu trong nhiều thảm thực vật và nền tảng khác nhau, mặc dù lý do chính xác cho hệ thống hình thái vẫn chưa được biết đến một cách đầy đủ.
Đồng tác giả Alejandro Arteaga, nhà nghiên cứu bò sát và là chủ tịch tổ chức phi chính phủ về đa dạng sinh học Ecuador, cho biết: “Không có hai cá thể nào có màu sắc giống nhau, ngay cả những cá thể cùng lứa”.
Theo các nhà nghiên cứu, 4 trong số 5 loài mới được coi là có nguy cơ tuyệt chủng, chủ yếu là do môi trường sống hạn chế của chúng bị phá hủy. Khoảng 50 – 80% phạm vi địa lý nhỏ bé của các loài này bị phá hủy và chúng thậm chí còn phải đối mặt với sự hủy diệt nhiều hơn. Họ lưu ý rằng những khám phá này nêu bật tầm quan trọng của việc bảo vệ những khu rừng mà loài rắn này và hàng triệu loài khác coi là nhà.
“Việc bảo vệ rắn lục lông mi là rất quan trọng, vì không giống như các loài khác, chúng không thể tồn tại nếu không có tán cây che phủ đầy đủ. Rắn lục lông mi cũng cần được bảo vệ và theo dõi cẩn thận vì những kẻ săn trộm động vật hoang dã quý hiếm thường nhắm vào những loài có vẻ ngoài đẹp mắt”, Arteaga nói.
