Antelope Jackrabbits, hay còn gọi là thỏ sa mạc, thỏ rừng linh dương, là một loài thỏ lớn bản địa ở Bắc Mỹ và Mexico. Chúng được biết đến với đôi tai siêu to khổng lồ cũng như khả năng chạy nhanh, nhảy cao và thích nghi tốt với môi trường sa mạc khắc nghiệt.
Thỏ rừng linh dương là bậc thầy về khả năng thích nghi với sa mạc, với một đặc điểm thực sự khiến chúng trở nên khác biệt: đôi tai khổng lồ. Đôi tai khổng lồ này không chỉ để nghe – chúng còn là một phần quan trọng của hệ thống điều hòa không khí bên trong của con thỏ rừng!
Antelope Jackrabbit (Lepus alleni) có nguồn gốc ở miền nam Arizona và tây bắc Mexico, đôi tai của chúng có chiều dài từ 14 đến 17 cm – rất dài so với chiều dài cơ thể của nó là 52-58 cm. Đôi tai không chỉ đáng chú ý về kích thước mà còn về màu sắc, với màu trắng làm nổi bật phần đầu và mép, tương phản với màu cát của toàn bộ cơ thẻ. Đôi tai của Antelope Jackrabbit đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh nhiệt độ, cho phép nó giải phóng nhiệt độ cơ thể và duy trì nhiệt độ bên trong ổn định giữa nhiệt độ sa mạc biến động.
Không giống như con người đổ mồ hôi để điều hòa nhiệt độ cơ thể, thỏ rừng linh dương không thể để mất lượng nước quý giá trong sa mạc với cái nóng như thiêu đốt thay vào đó, đôi tai đã giúp chúng điều hòa nhiệt độ cơ thể – được trang bị một mạng lưới mạch máu, đôi tai quá khổ này hoạt động giống như bộ tản nhiệt.
Khi nhiệt độ tăng lên, các mạch máu giãn ra, đưa máu nóng đến gần bề mặt da mỏng của tai – một quá trình được gọi là “giãn mạch”. Khi một làn gió thổi qua tai, nó sẽ làm mát máu, điều chỉnh nhiệt độ toàn bộ cơ thể của thỏ rừng linh dương.
Khả năng điều khiển tai của thỏ rừng thật ấn tượng. Chúng có thể dễ dàng xòe rộng đôi tai để tối đa hóa khả năng tản nhiệt trong thời tiết nắng nóng. Nhưng khi sa mạc se lạnh về đêm, hay mùa đông đến, thỏ rừng linh dương sẽ cụp tai sát vào người. Điều này làm giảm diện tích bề mặt của tai và các mạch máu co lại, giảm thiểu sự mất nhiệt vào không khí lạnh.
Đôi tai của thỏ rừng linh dương là bằng chứng cho sự khéo léo vượt trội của thiên nhiên. Chúng cung cấp một phương pháp tiết kiệm nước để điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, một lợi thế quan trọng trong môi trường sa mạc khắc nghiệt.
Thỏ rừng linh dương sống đơn độc, thường hoạt động về đêm và lúc hoàng hôn, nhưng chúng cũng có thể hoạt động vào những ngày nhiều mây. Vào mùa nóng, chúng dành cả ngày để tránh cái nóng bằng cách lùi lại dưới cỏ dại, bụi cây, hoặc đơn giản là ngồi dưới bóng râm của thân cây mesquite hoặc cây xương rồng.
Đôi tai khổng lồ của chúng cho phép chúng quan sát môi trường xung quanh và lắng nghe những kẻ săn mồi. Trong một số trường hợp hiếm hoi, chúng sẽ sử dụng âm thanh để giao tiếp. Chúng có thể sử dụng pheromone từ tuyến trực tràng tiết ra mùi xạ hương nồng nặc để đánh dấu hình thức trú ẩn của chúng.
Trên thực tế, dù sống đơn độc nhưng thỏ rừng linh dương lại là loài sinh sản đa thê. Điều này có nghĩa là một con đực sẽ giao phối với nhiều con cái. Trong mùa sinh sản, những con đực có thể đánh nhau, đá nhay bằng chân sau và đấm bốc bằng chân trước để tiếp cận con cái.
Việc sinh sản diễn ra từ cuối tháng 12 đến tháng 9. Quá trình mang thai kéo dài khoảng 6 tuần và mỗi lứa thường có 2 con non. Sau khi được vài ngày tuổi, những con non sẽ được cai sữa và sống tự lập. Thỏ rừng linh dương trưởng thành về mặt sinh sản khi được 2 tuổi.
Mối đe dọa chính đối với loài này là mất môi trường sống. Tác động của con người đến môi trường sống của chúng bao gồm phát triển nhà ở, chăn thả gia súc, xây dựng đường mòn và kênh đào. Đặc biệt, ở miền nam Arizona, môi trường sống của chúng đang bị đe dọa bởi một loài cỏ ngoại lai có tên Lehmann lovegrass, đây là loài cỏ mà chúng không thể ăn được. Ở một số nơi, sự cạnh tranh từ chăn nuôi, sự phân mảnh môi trường sống và hỏa hoạn do con người gây ra là những mối đe dọa quan trọng.
